Schrony pod Nową Hutą

Schrony Nowej Huty

W Nowej Hucie schrony przeciwlotnicze zaczęto projektować w nowo powstających budynkach od początku 1952 r., a pierwsze obiekty zrealizowano w roku 1953. Jednym z pierwszych był schron w budynku biurowym na osiedlu C-32 (obecnie Zgody), w którym siedzibę znalazła Dzielnicowa Rada Narodowa (obecnie Urząd Miasta Krakowa, os. Zgody 2). W latach 1953-1960 wybudowano prawie 250 schronów, położonych przeważnie pod budynkami mieszkalnymi, w latach późniejszych powstały jedynie pojedyncze obiekty, tylko na terenie zakładów pracy.

Rozkład schronów na terenie Nowej Huty związany jest z czasem powstawania poszczególnych osiedli. Na najstarszych, A-0 (Na Skarpie) i A-1 (Wandy), których budowę rozpoczęto jeszcze w 1949 r., na osiedlach B-2 (Sportowe), C-2 Północ (Krakowiaków), C-2 Południe (Górali) i C-1 (Teatralne), których budowę rozpoczęto w 1950 r., oraz osiedlu A-Zachód (Ogrodowe), którego budowę rozpoczęto w 1951 r., schronów nie budowano. Wyjątkiem są budynki, które powstawały jako uzupełnienie zabudowy w latach późniejszych (np. kino Świt i Teatr Ludowy na osiedlu Teatralnym czy Szpital im. Stefana Żeromskiego na osiedlu Na Skarpie), lub takie, których budowa opóźniła się i zmieniono ich projekt, dostosowując go do przepisów TOPL.

Groupon-muzeum prlu-030

Od roku 1952, gdy rozpoczęto budowę osiedla C-32 (Zgody), poprzez budowę osiedli wzdłuż późniejszej alei Róż i wokół placu Centralnego, aż do powstania osiedli D-1 (Spółdzielcze) i D-2 (Kolorowe), których budowę rozpoczęto pod koniec lat 50., w podpiwniczeniach budynków lokalizowano schrony. Wyjątek stanowiły niewielkie kubaturowo bloki, takie jak na osiedlu A-25 (Młodości) czy niektóre na D-2 (Kolorowe), w których przepisy TOPL dopuszczały ich brak.

W schronach zlokalizowanych pod budynkami mieszkalnymi izby schronowe były dzielone ściankami działowymi na komórki lokatorskie (piwnice). Wydzielonymi pomieszczeniami była tylko filtrowentylatornia i toalety. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia, grupa samoobrony miała w ciągu trzech dni przygotować schron do gotowości technicznej (wyburzenie ścianek, uzupełnienie brakującego wyposażenia). W kilku budynkach z przełomu lat 50. i 60. na osiedlach D-1 (Spółdzielcze) i D-2 (Kolorowe) wybudowano schrony odporne na niektóre czynniki rażenia broni jądrowej, zgodnie z nowymi wytycznymi TOPL.

W budynkach mieszkalnych wznoszonych po 1959 r. schrony nie powstawały, nie zakończyło to jednak przygotowywania miejsc ochronnych na terenie Nowej Huty. Zgodnie z nowymi zaleceniami rezerwowano miejsca, w których w razie zagrożenia konfliktem miano wybudować szczeliny przeciwlotnicze. Według planów z 1963 r. na terenie osiedli wybudowanych na pierwszym etapie rozbudowy Nowej Huty wytypowano miejsca dla około 400 szczelin przeciwlotniczych. Każda z nich miała być tymczasowym schronieniem dla 50 osób. W latach 1969-1979 przygotowano szczegółowe plany modernizacji ponad czterdziestu schronów, polegające głównie na poprawieniu ich odporności na skutki ataku jądrowego. Najwięcej obiektów wyznaczonych do przebudowy znajdowało się na osiedlach Centrum A i Centrum B oraz Szkolnym, ale także na osiedlu Centrum C, Centrum D, Stalowym i Handlowym.

Share:

Schrony specjalne

Next article

Change font size

Choose one of three font sizes.

Change site contrast.

Change the background color and font color on the page.

Change the language

Change the language

Polski Polski English English