Bezpośrednio po II wojnie światowej polskie władze, w związku z koniecznością odbudowy zrujnowanego kraju, zmniejszały wydatki na armię i redukowały jej liczebność. W 1948 r. liczyła ona około 140 tys. żołnierzy. Od 1949 r. zanotowano jednak tendencję przeciwną – w związku z narastającym stanem napięcia, związanym z eskalacją zimnej wojny, rozpoczęto opracowywanie planów zwiększania nakładów na armię, jej rozbudowy kadrowej, reorganizacji oraz nasycenia nowoczesną bronią.

Na początku 1950 r. sejm przyjął ustawę wydłużającą zasadniczą służbę wojskową w wojskach lądowych do dwóch lat, a w marynarce i siłach powietrznych do trzech. Wprowadzono również obowiązek odbywania sześciomiesięcznych ćwiczeń na poligonach (maj-październik). W związku z wybuchem wojny w Korei dotychczasowe plany zmodyfikowano i proces powiększania liczebności armii przyspieszył. Docelowo miała ona liczyć 350 tys. żołnierzy podczas pokoju oraz 900 tys. w czasie wojny (1 stycznia 1953 r. było ponad 380 tys. żołnierzy). W latach 1950-1954 ponaddwukrotnie wzrosła też liczba kadry oficerskiej. W efekcie w 1952 r. ponad 15% PKB państwo polskie przeznaczało na armię. W 1956 r. w wojsku polskim było 1268 samolotów, 2188 czołgów i dział pancernych, 3688 dział i armat przeciwlotniczych, 41 okrętów bojowych i 24 953 samochody. Na fali modernizacji zredukowano liczbę okręgów wojskowych z 6 istniejących w 1948 roku do 3 w 1953 r. (warszawski, śląski i pomorski). Kosztochłonny rozwój armii zaczęto stopować dopiero po zakończeniu wojny koreańskiej, ponownie redukując liczbę żołnierzy.

W przypadku wojny Wojsko Polskie miało stanowić tzw. front nadmorski, atakujący pod radzieckim dowództwem Niemcy i Danię. Symbolem podporządkowania i braku niezależności byli oficerowie radzieccy zajmujący w Wojsku Polskim stanowiska dowódcze, na czele z będącym od 1949 r. ministrem obrony narodowej Konstantym Rokossowskim. Ironicznie nazywano ich POP-ami, czyli „pełniącymi obowiązki Polaków”, gdyż w oficjalnej propagandzie często podkreślano ich polskie korzenie, nawet gdy ich jedynym związkiem z Polską i polskością było brzmienie nazwiska. Równocześnie rugowano z wojska przedwojenne tradycje, zastępując je wzorami zaczerpniętymi z Armii Radzieckiej. Zrezygnowano z rogatywek, w tekście przysięgi zaś pojawiła się wzmianka o „przymierzu z Armią Radziecką i innymi sojuszniczymi armiami”.

W 1955 r. Polska Rzeczpospolita Ludowa wraz z pozostałymi krajami bloku wschodniego dołączyła do Układu Warszawskiego, stając się drugą potęgą militarną w ramach tego sojuszu. Rok później Polskę opuścił Konstanty Rokossowski oraz większość radzieckich doradców, nie zmniejszyło to jednak skali podporządkowania. Do końca istnienia bloku wschodniego ludowe Wojsko Polskie było skazane na sojusz z Armią Radziecką oraz dostawy radzieckiego sprzętu, szykując się nie tylko na wojnę konwencjonalną z krajami NATO, ale również nuklearną. Wbrew deklaracjom i kampaniom propagandowym na terenie PRL znalazły się nie tylko środki do przenoszenia broni nuklearnej, ale i same ładunki. Dodatkowo przez cały okres istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na jej terenie stacjonowały jednostki Armii Radzieckiej. Ostatni jej żołnierze opuścili Polskę dopiero 17 września 1993 roku.