Polska po II Wojnie Światowej

Przemiany społeczne i gospodarcze w Polsce powojennej

Tuż po powstaniu PKWN w lipcu 1944 r. rozpoczęły się w Polsce wspierane przez Związek Radziecki radykalne zmiany. Utworzono Resort Bezpieczeństwa Publicznego oraz Główny Zarząd Informacji w wojsku, odpowiedzialne za represje wobec tysięcy osób podejrzanych o sprzeciw wobec nowych władz. Przedwojenną Policję Państwową zastąpiono Milicją Obywatelską. Wydawano dekrety uderzające w zbrodniarzy nazistowskich, które w równej mierze służyły do represjonowania członków niepodległościowego podziemia. Wprowadzono drakońskie przepisy karne zarówno w sądownictwie wojskowym, jak i cywilnym, gdzie hojnie szafowano karą śmierci (tzw. Mały Kodeks Karny z 1946 r. przewidywał możliwość jej wykonania za 14 przestępstw).

Restrykcyjnie działania podjął Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, który miał monopol na wydawanie zezwoleń na druk czasopism i książek oraz kontrolę przekazywanych treści. Ze szkół i uczelni rugowano treści niezgodne z dominującą ideologią marksistowsko-leninowską, w życiu publicznym propagowano w agresywny sposób „socjalizm” w wersji radzieckiej. Atakowano również Kościół, w którym po likwidacji niezależnych organizacji i przeciwnych władzy oddziałów zbrojnych widziano główny bastion opozycji.

Groupon-muzeum prlu-017

Sytuację w rolnictwie odmienił dekret o reformie rolnej, który w zasadniczy sposób zmieniał strukturę własności na wsi i doprowadził do likwidacji ziemiaństwa. Zmiany nie ominęły także przemysłu, którego znaczną część znacjonalizowano. Władze przeprowadziły również akcję, która do historii przeszła pod nazwą „bitwy o handel”. Praktycznie zlikwidowano prywatną własność w handlu hurtowym i detalicznym. Jej wykonaniu sprzyjała wprowadzona przez władze ustawa, która przewidywała do 5 lat więzienia i wysokie grzywny dla osób, które skupowały, gromadziły lub ukrywały towary, oraz działalność Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, uprawnionej m.in. do zsyłania obywateli w trybie administracyjnym do obozów pracy za „spekulację”.

W 1950 r. władze komunistyczne, zachęcone sukcesem powojennego Planu Odbudowy Gospodarczej (zwanego „planem trzyletnim”), rozpoczęły realizację „Sześcioletniego planu budowy socjalizmu w Polsce”. W jego efekcie powstały liczne zakłady przemysłowe, częściowo skolektywizowano rolnictwo, a na skutek migracji za pracą znacznie zwiększyła się liczba mieszkańców miast. Sztandarową inwestycją planu była Nowa Huta – zbudowane od podstaw miasto i olbrzymi kombinat metalurgiczny. Ukoronowaniem powojennych zmian była wprowadzona w życie w 1952 r. konstytucja, głosząca, że władza w Polsce „należy do ludu pracującego miast i wsi”, „obalona została władza kapitalistów i obszarników”, a oficjalną nazwą państwa jest Polska Rzeczpospolita Ludowa.

Share:

Przejęcie przez komunistów władzy w Polsce

Previous article

Change font size

Choose one of three font sizes.

Change site contrast.

Change the background color and font color on the page.

Change the language

Change the language

Polski Polski English English