Budownictwo schronowe

Typowy schron TOPL dla ludności

Według założeń Terenowej Obrony Przeciwlotniczej z drugiej połowy lat 50. dla ochrony pracowników i mieszkańców w nowo powstających budynkach mieszkalnych, administracyjnych i usługowych na terenie miast zagrożonych atakiem należało projektować schrony IV (najniższej) kategorii. Przy projektowaniu liczby miejsc schronowych należało uwzględnić następujące wytyczne: w budynkach mieszkalnych o kubaturze ponad 4000 m3 i ponad dwóch kondygnacjach naziemnych dla 50% mieszkańców, w budynkach mieszkalnych z lokalami usługowymi (sklepy, restauracje itp.) dla 50% mieszkańców, 25% maksymalnej liczby interesantów i 25% personelu, w kinach, teatrach, domach kultury itp. dla 30% widzów i obsługi łącznie, w szkołach podstawowych i średnich dla 50% uczniów i personelu, w szkołach wyższych dla 25% słuchaczy i personelu, w zakładach lecznictwa zamkniętego dla 30% osób znajdujących się w leczeniu i 25% personelu, w przedszkolach i żłobkach dla 100% dzieci i personelu.

Schrony w przeważającej większości były usytuowane w podziemiach budynków jako obiekty całkowicie zagłębione w ziemi. Istniała możliwość ich lokalizacji jako obiektów wolnostojących, ale wiązało się to z koniecznością uzyskania specjalnej zgody na poziomie ministerialnym. Schrony nie mogły mieć okien, odstępstwo od tej zasady było dopuszczalne jedynie za zgodą komendy wojewódzkiej TOPL. Zwracano również dużą uwagę na usytuowanie schronu w budynku. Nie mógł on przylegać do kotłowni, składu opału lub materiałów łatwopalnych i wybuchowych, a jeśli w budynku zlokalizowanych było kilka schronów, to odległość pomiędzy ich zewnętrznymi ścianami powinna wynosić minimum 10 m. Należało je lokalizować w pobliżu klatek schodowych, aby zapewnić sprawną komunikację, przy czym przynajmniej jedna z nich powinna była odznaczać się wytrzymałością taką jak schron. Zabronione było również przeprowadzenie przez pomieszczenia schronowe instalacji gazowych, wodnych i parowych o wysokich parametrach oraz elektrycznych wysokiego napięcia.

Pojemność schronu powinna była wynosić minimalnie 50, a maksymalnie 250 osób – na jednego człowieka zdrowego miało przypadać 0,7 m2 powierzchni użytkowej, na jednego chorego w schronach szpitalnych – 1 m2. Potrzebną powierzchnię użytkową wyliczano bez korytarzy, dojść, ustępów, komór filtrowentylacyjnych itp.

Wysokość typowego schronu wynosiła 2,2 m, a do wystających elementów (np. rury wentylacji) nie mogła być mniejsza niż 1,9 m. Schron musiał zawierać: przedsionki przy wejściach, komory schronowe, ustępy i krany czerpalne ze zlewami, komory filtrowentylacyjne oraz wyjście zapasowe. Na polecenie władz TOPL możliwe było także przygotowanie dodatkowych pomieszczeń, np. komór do odkażania (natryski z rozbieralnią i ubieralnią), pokoju lekarza, akumulatorni czy izolatki.

Groupon-muzeum prlu-032

Przedsionki musiały być zaprojektowane przy każdym z wejść do schronu, a ich minimalne wymiary to 1,4 x 1,4 m; w przypadku schronów szpitalnych powinny umożliwiać wnoszenie rannych na noszach (jeden z wymiarów 2,5 m). Wszystkie drzwi w przedsionkach musiały być ochronne i gazoszczelne o minimalnym wymiarze w świetle 0,8 x 1,8 m, a zewnętrzne musiały otwierać się na zewnątrz.

Komora schronowa nie mogła mieć powierzchni większej niż 36 m2, a dłuższa ściana nie powinna była mierzyć więcej niż sześć metrów. Schrony przeznaczone dla większej liczby osób dzielono na kilka komór, a w każdej mogło się mieścić maksymalnie 50 osób. Miejsca siedzące (ławy) ustawiano w rzędach plecami do siebie, a ich długość była wielokrotnością 50 cm (jednego miejsca siedzącego). Ławy w razie konieczności można było łączyć z pryczami, przy czym powinny one być umieszczone minimum 160 cm nad podłogą, aby umożliwić swobodne korzystanie z miejsc siedzących.

Urządzenia sanitarne lokalizowane były w wydzielonej części schronu. Przy ich projektowaniu przyjmowano następujące założenia: na każde rozpoczęte 50 osób przewidywano jeden komplet klozetowy z miską ustępową, na każde rozpoczęte 100 osób zlew z kranem czerpalnym, do tego zalecano na każde rozpoczęte 100 osób metr korytka pisuarowego lub jeden pisuar fajansowy.

W ustępach zlokalizowany był również kanał wywiewny, zabezpieczony szczelną klapą lub przepustnicą, umożliwiający usunięcie zużytego powietrza ze schronu.

Komora filtrowentylacyjna była wydzielonym pomieszczeniem, w którym znajdował się zespół filtrowentylacyjny, składający się z wentylatora, filtrów pochłaniaczy, przewodów wraz z zasuwami oraz przyrządów pomiarowych. Stosowano jeden z trzech typów filtrowentylatorów: RM-100, RM-200 lub RM-300 o wydajności odpowiednio 100, 200, 300 m3/godz. W jednej komorze można było zamontować maksymalnie dwa zestawy, a do wyliczenia minimalnej wydajności przyjmowano następujące zapotrzebowanie na powietrze: dla ludzi zdrowych – 1,5 m3 na godzinę i osobę, dla chorych – 2,5 m3 na godzinę i osobę, w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy – 6-10 m3/godz. Dodatkowo ilość dostarczanego powietrza powinna zapewnić jego wymianę w każdym z pomieszczeń nie rzadziej niż raz na godzinę.

Wyjście zapasowe było projektowane jako załamany przy ścianie budynku tunel podziemny, zakończony pionowym szybem wyłazowym z klamrami, wyprowadzony poza obszar podlegający zagruzowaniu, czyli połowa wysokości budynku plus trzy metry. Tunel miał być przykryty warstwą ziemi o grubości minimum 20 cm. Schron od tunelu wyjścia zapasowego oddzielony był drzwiami ochronnymi, gazoszczelnymi, otwieranymi na zewnątrz.

Share:

Budowle ochronne TOPL

Previous article

Schrony przeciwlotnicze czy przeciwatomowe?

Next article

Change font size

Choose one of three font sizes.

Change site contrast.

Change the background color and font color on the page.

Change the language

Change the language

Polski Polski English English